Achtergrond Via Francigena

Korte achtergrond van de Via Francigena en pelgrims

Pelgrim

 Een pelgrimage had in alle gevallen en in alle eeuwen in iedergeval een kerkelijke achtergrond, het was verbonden met de kerk of je ontkwam juist even aan het kerkelijke gezag. In latere eeuwen werd een pelgrimage juist aangeraden door de patronen als boetedoening die volgde op een vergeving of opgelegd door een rechter als straf, waarmee een eigen keuze voor een pelgrimstocht was komen te vervallen. Voor, tijdens en na de tocht werden in alle tijden wel allerlei religieuze handelingen verricht, zoals het afleggen van een biecht en het ontvangen van een zegen.
In de middeleeuwen gingen de bedevaartgangers, pelgrims, voornamelijk naar Rome om te kunnen knielen in de St. Pieterbasiliek, boven het graf van de Apostel Paulus, de eerste paus. Maar daarnaast waren ze ook buitengewoon geinteresseerd in het kostbare overblijfsel van het zweetdoek van Veronica met een afdruk van het gelaat van Jezus.
Tegenwoordig lopen de pelgrims de routes niet voornamelijk meer om een religieuze reden.  In de loop van de tijd nemen veel mensen beslissingen, al dan niet onder een zogenaamde druk, waar ze niet geheel achter staan, hieruit volgen nieuwe beslissingen, net zolang totdat zij niet meer weten wie ze zelf zijn en wat ze zelf willen. Voor degenen die dit als ongewenst beschouwen, kan een pelgrimstocht een manier zijn om zichzelf opnieuw te ontdekken, om je grenzen op te zoeken en te verleggen en om jezelf tegen te komen. Voor veel ‘nieuwe’ pelgrims is de reden voor het ondernemen van de tocht voornamelijk een terugkeren naar jezelf, afscheid nemen van al het materiële, om alleen maar bezig te zijn met de reis. Daarnaast wordt de tocht uiteraard ook vaak ondernomen omdat het nu nog kan, omdat je eens iets anders wilt, avontuur, uitdaging of omdat je nog geen keuze wilt maken, hoe dan ook schijnt de tocht wel invloed te hebben op degenen die m ondernemen.
(Voor ons, iig voor mij en vast ook voor ronald, is het voornamelijk een avontuur/ uitdaging en kijken hoeveel je kan hebben, waar je grenzen liggen, geestelijk en lichamelijk, en die dan verleggen! 😉  )
Er zijn pelgrims die alleen de vereiste laatste 100 km lopen, de echte religieuze pelgrims die lopen voor strafvermindering na de dood, pelgrims die 500/ 600 km voor het einde starten om toch een idee van een pelgrimstocht te krijgen en de echte langeafstandwandelaars, die starten vanuit hun huis om voor langere tijd alle gemakken van deze tijd achter zich te laten en een glimp opvangen van de ontberingen die de vroegere pelgrims moesten doorgaan.

Via Francigena 

De Via Francigena was een grote pelgrimsroute vanuit het noorden naar Rome in de Middeleeuwen. De eerste benaming voor deze route was “the Frankish route”. In de 10e eeuw heeft de aartsbisschop van Canterbury zijn reis naar Rome vastgelegd, wat waarschijnlijk is verworden tot de huidige route. De Via Francigena is, in tegenstelling tot de oude Romeinse wegen, niet een geplaveide, brede, goed begaanbare weg waar tevens met paard en wagen over te gaan is, maar een combinatie van verschillende routes die allemaal naar Rome lopen en die in de loop van eeuwen steeds via een andere route gaan. Afhankelijk van het jaargetijde, de politieke situatie of bekendheid van de heiligen langs de route, werd door de pelgrims telkens een keuze gemaakt uit 1 van 4 doorgangen door de bergen. Dit verklaart ook de relatieve onbekendheid en het niet volledig in kaart gebracht zijn van de route in vergelijking met Route de Santiago. Een ander verschil met de oude Romeinse wegen die plaatsen met elkaar verbonden, is dat de Via Francigena kloosters met elkaar verbond.
De Via Francigena is niet zo’n veel belopen route als Route de Santiago is. Op deze laatste route komen er jaarlijks zo’n 150.000  mensen op eigen kracht langs, dat kan lopend of op de fiets zijn. De weg naar Rome wordt jaarlijks nog maar afgelegd door een paar 100 mensen, hoewel deze aantallen wel stijgende zijn! Een consequentie hiervan is echter wel dat de route niet zo goed gedocumenteerd is als Santiago, er zijn van de eerste stukken goede beschrijvingen te vinden, verderop zul je het moeten doen met een enkele beschrijving, verwijzing of aanwijzing van locals.  Het houdt ook in dat overnachtingsplekken en andere faciliteiten voor de voorbijgangers in geringe mate aanwezig zijn, waar dit bij Santiago, voornamelijk in Spanje, allemaal veel en goed georganiseerd is en er op redelijke wandelafstanden diverse Camino’s te vinden zijn. De uitdaging is uiteraard wel groter op een minder platgetreden pad.

Pelgrimstekens

Zoals gebruikelijk was in de middeleeuwen namen pelgrims gedenktekens mee naar huis die ze konden kopen op een plein voor de St. Pieterbasiliek. Uitermate geliefd waren de metalen insignes met insignes van Petrus of Paulus (maar er waren meerdere afbeeldingen voorhanden), waarvan geloofd werd dat die een beschermende kracht hadden voor de drager ervan. Daarnaast was het uiteraard een teken dat men de gehele reis had afgelegd. Het teken werd dan ook op de voorste omgeslagen rand van de hoed, de kleding of tas aangebracht.